Kliniczne znaczenie związku mikrobiota – leki

Abstrakt

Farmakomikrobiomika jest nową, dynamicznie rozwijającą się dziedziną medycyny i nauk o zdrowiu. Enzymy bakterii współtworzących ekosystem jelitowy są przynajmniej częściowo odpowiedzialne za metabolizm ksenobiotyków (związków chemicznych obcych dla organizmu, lecz wykazujących aktywność biologiczną), w tym leków i suplementów diety. Działanie to może mieć charakter bezpośredni i być związane z szeregiem reakcji enzymatycznych (np. acetylacja, denitracja, hydroliza i in.), które konsekwentnie mogą sprawiać, że dany terapeutyk uzyska swoją skuteczność lub zupełnie odwrotnie, ją straci. Pośrednio zaś metabolity mikrobioty jelitowej mogą konkurować o enzymy czy receptory ze składnikami aktywnymi leków, co może potencjalnie modulować skuteczność terapeutyczną, także w mechanizmach zmian ekspresji wybranych genów zaangażowanych w sygnalizację wewnątrzkomórkową. Z drugiej strony wiadomo już, że nie tylko antybiotyki mają działanie przeciwdrobnoustrojowe. Leki stosowane w psychiatrii, gastrologii czy diabetologii mają wysoki potencjał do zmiany kompozycji i prawdopodobnie funkcji mikrobioty jelitowej, co stwarza długoterminowe potencjalne ryzyko rozwoju chorób przewlekłych. Artykuł opisuje niesamowite interakcje pomiędzy drobnoustrojami jelitowymi a lekami.