Zestresowani i napiętnowani – Epigenetyczne piętno stresu

Abstrakt

Dziedziczenie cech nabytych przez rodziców? Dla genetyków i ewolucjonistów do niedawna brzmiało to jak herezja. Epigenetyka, dział biologii rozwijający się od pięćdziesięciu lat, mówi, że to możliwe. Cechy wszystkich organizmów kształtują się w wyniku skomplikowanej gry, w której oddziaływania środowiska wybierają spośród możliwości zapisanych w genach. Epigenetyka wskazuje, że środowisko modyfikuje zapisane w genach programy rozwoju. Ujawniają się one u potomstwa jako skutki oddziaływania na rodziców chronicznego głodu, nieprawidłowego żywienia, katastrof, urazów psychicznych i przemocy. Ich podłożem są odwracalne zmiany chemiczne w DNA, które dziedziczą się przez kilka pokoleń. W szczególności dotyczy to dzieci, których matki doznały w ciąży traumatycznych przeżyć. Zmiany regulacji hormonalnej i ekspresji genów związanych z reakcją stresową są decydujące dla dziedziczenia traumy psychicznej. Mechanizmy epigenetyczne mogą być też podłożem chorób somatycznych i psychicznych oraz zaburzeń zachowania.