W poszukiwaniu pierwotnego lasu

Abstrakt

Obraz lasów pierwotnych tworzył się pod wpływem relacji podróżników i przyrodników odwiedzających odległe i dzikie tereny położone z dala od Europy. Z czasem niewielkie pozostałości lasów uważnych za pierwotne wyszukiwano też w Europie, czego przykładem jest nasza Puszcza Białowieska. Przy braku danych pochodzących z badań empirycznych, dawne koncepcje na temat struktury i funkcjonowania lasów pierwotnych tworzono w oparciu o  szereg założeń, z których jednym z najważniejszych było założenie o trwałości i niezmienności tego typu lasów. Z czasem, w miarę gromadzenia danych, będących wynikiem  badań i obserwacji prowadzonych na stałych powierzchniach, okazało się, że lasy naturalne są bardzo dynamiczne, a ich skład i struktura zmieniają się w czasie mierzonym nie tysiącleciami, ale dziesiątkami lat. Późniejsze rekonstrukcje składu tych lasów, dokonane w oparciu o analizy palinologiczne, wykazały, że wiele z nich było niegdyś użytkowanych przez człowieka, na przykład poprzez wypalanie lub wypas zwierząt hodowlanych, a w niektórych lasach uważanych za pierwotne znaleziono też pozostałości dawnych ludzkich siedzib. Istotą zachowania lasów o charakterze pierwotnym nie jest całkowity brak ludzkich wpływów w przeszłości, ale ciągłe zachowanie w mozaice krajobrazowej takich miejsc, w których gatunki związanie ze starymi lasami mają możliwość przetrwania i późniejszej kolonizacji terenu, z którego zostały wcześniej wyparte wskutek ludzkich działań.