Substancje Psychoaktywne i Mózg: Co Powinniśmy Wiedzieć o Uzależnieniach

Abstrakt

Uzależnienie to poważny problem, który dotyka nie tylko osoby uzależnione, ale także ich bliskich. Osoby te borykają się z trudnościami zdrowotnymi, ekonomicznymi oraz społecznymi. Uzależnienie jest przewlekłą chorobą ośrodkowego układu nerwowego, związaną z dysfunkcją układu nagrody. Zaczyna się od sporadycznego zażywania substancji, które przekształca się w przymusowe, niekontrolowane ich przyjmowanie. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia z 2021 roku, w ciągu ostatnich 10 lat liczba użytkowników narkotyków wzrosła z 240 do 296 mln (to 5,8% globalnej populacji dorosłych). Używanie narkotyków prowadzi do prawie 70% wszystkich powikłań zdrowotnych, w tym zgonów. Najczęściej stosowane substancje, obok alkoholu (283 mln) i nikotyny (61 mln), to marihuana (119 mln użytkowników), opioidy (60 mln), amfetamina (36 mln), kokaina (22 mln) i ekstazy (20 mln). Trudności w leczeniu uzależnienia związane są z wysokim ryzykiem nawrotu, nawet po długiej abstynencji, wywołanym przez bodźce związane z używaniem substancji, takie jak środowisko czy stres. Obecnie stosuje się dwie główne metody leczenia: farmakologiczne (detoksykacja, leczenie odwykowe, substytucja, blokada) oraz psychologiczne (terapie behawioralno-poznawcze, grupowe i indywidualne). Niestety dotychczasowe strategie leczenia nie są w pełni skuteczne, a ponad 50% osób wraca do nałogu w pierwszym roku po rozpoczęciu terapii. Dlatego kluczowe jest lepsze zrozumienie mechanizmów uzależnienia, które wpływają na nasz mózg.