Dlaczego pasożytnicze nicienie (Nematoda) mogą przetrwać w ciele kręgowca?

Abstrakt

Nicienie (typ: Nematoda) należą do głównych sprawców zakażeń pasożytniczych. W ich cyklu życiowym występują cztery stadia larwalne (L1, L2, L3 i L4). Może występować tylko jeden żywiciel (kręgowiec) lub dwóch żywicieli – pośredni (stawonóg) i ostateczny (kręgowiec). Do zakażenia może dojść drogą pokarmową (włosień kręty Trichinella spiralis), przez skórę (tęgoryjec dwunastnicy Ancylostoma duodenale) lub przez ukąszenie owada (filaria Bancrofta Wuchereria bancrofti). Budowa ciała oraz wytrzymałość na niekorzystne warunki środowiska znacznie utrudniają eliminację pasożytów z ciała kręgowca i umożliwiają przetrwanie w różnych narządach (jelita, mięśnie, skóra, płuca). Larwy włośnia krętego mają w przełyku stichosom - narząd, który umożliwia wniknięcie i ulokowanie się w mięśniach. Tęgoryjec dwunastnicy ma trójzębne płytki oskórkowe w otworze gębowym, przytwierdzające go do błony śluzowej jelita. Zarodki filarii Bancrofta (mikrofilarie) z przodu ciała mają haczyk przymocowujący je do ściany naczyń limfatycznych. Pasożyty wydzielają enzymy umożliwiające przystosowanie się do kwaśnego środowiska żołądka kręgowca (larwy włośnia krętego), ułatwiające penetrację jego skóry, trawienie błony śluzowej, kosmków jelitowych i krwi (tęgoryjec dwunastnicy). Stosują też różne sposoby unikania układu odpornościowego kręgowców: maskują lub zmieniają swoje antygeny powierzchniowe (larwy włośnia krętego), tłumią reakcje zapalne (włosień kręty, tęgoryjec dwunastnicy) lub wywołują przewlekłe zapalenie i uszkodzenie tkanek (filaria Bancrofta). Wydzielane są cząsteczki immunosupresyjne modulujące aktywność makrofagów, limfocytów i eozynofili. Dzięki tym przystosowaniom nicienie mogą przetrwać w ciele kręgowca przez długi czas.