Neuronalna Architektura Świadomości - nowy paradygmat w badaniu subiektywnego doświadczenia

Abstrakt

Jednym z największych wyzwań badawczych neuronauki poznawczej, a może nawet nauki jako takiej, pozostaje określenie mechanizmów, dzięki którym mózg generuje subiektywne, świadome doświadczenie. Rozwiązaniu tej zagadki, znanej w filozofii jako problem psychofizyczny, poświęcono przez ostatnie czterdzieści lat setki badań. W ramach rozwoju interdyscyplinarnej nauki nad świadomością wyróżnić można trzy następujące rewolucje, które zmieniły sposób w jaki mierzymy się z tym problemem badawczym. Pierwsza z nich, rozpoczynająca naukowe poszukiwania, skoncentrowana była na poszukiwaniu neuronalnych korelatów świadomości, rozumianych jako obszary mózgu, gdzie "mieści się" świadomość. Druga rewolucja była oparta na założeniu, że świadomość jest funkcją złożonych interakcji w mózgu i doprowadziła do rozwoju badań funkcjonowania sieci mózgowych leżących u podstaw subiektywnego doświadczenia. Dziś stajemy u progu trzeciej rewolucji, która proponuje jeszcze bardziej wielowymiarowy obraz neuronalnych podstaw świadomości – ujęcia neuronalnej architektury świadomości. W artykule przedstawimy, w jaki sposób wykorzystuje się zaawansowane metody analizy danych neuroobrazowych, neurofizjologicznych, behawioralnych i kwestionariuszowych, budując wielowymiarowy obraz architektury systemu odpowiedzialnego za świadomość. Opiszemy również przykładowe badania zrealizowane w naszych zespołach, które ilustrują jakie nowe informacje możemy uzyskać dzięki proponowanemu ujęciu badawczemu.