Walka pamięci z zapominaniem - co wiemy o mechanizmach tworzenia pamięci

Abstrakt

Pamięć jest podstawową właściwością umysłu pomagającą poruszać się w świecie zewnętrznym, naginać go do naszych potrzeb, jest także nieodłącznym elementem naszej osobowości. Wiadomo, że zapamiętywanie to proces uniwersalny, obejmujący nie tylko człowieka, ale cały świat zwierząt. Każda informacja jest zapisywana w mózgu i niezależnie od charakteru nowej informacji i tego, jakie zmysły ją zarejestrowały, zostanie zapisana w naszym mózgu w postaci tzw. śladu pamięciowego (engramu).

Mechanizmy powstawania pamięci są przedmiotem badań od długiego czasu. Badania prowadzone nad procesami zapamiętywania pozwoliły na klasyfikację pamięci w zależności od tego, jak długo jest przechowywana oraz od tego w jaki sposób przejawia się w naszym zachowaniu. Poznano też podstawowe molekularne mechanizmy powstawania i utrwalania pamięci formie śladu pamięciowego (engramu). Mimo to nadal wiele kwestii związanych z pamięcią nie jest wyjaśnionych i dlatego pamięć oraz przyczyny i mechanizmy jej zaburzeń są nadal przedmiotem intensywnych badań.

Znacznie mniej uwagi poświęcono badaniom nad mechanizmami zapominania, choć głównym celem badań prowadzonych w celu lepszego poznania tworzenia pamięci było poznanie tych mechanizmów na tyle, by zapobiegać zaburzeniom pamięci i zapominaniu. Dokładne zbadanie tego procesu stało się ważne z uwagi na wzrastającą liczbę zachorowań na choroby neurodegeracyjne związane z utratą pamięci oraz wydłużenie życia ludzi i związane z wiekiem problemy z pamięcią.

Z punktu widzenia mechanizmów, zapominanie może być postrzegane jako błąd powstały przy procesie magazynowania informacji, zburzenie w dostępie do zapamiętanej informacji bądź uszkodzenie w śladach pamięciowych.

Ważne stało się zapobieganie zapominaniu i utrzymanie pamięci w dobrej formie, nie tylko dzięki ciągle pojawiającym się nowym środkom farmaceutycznym, ale też dzięki ćwiczeniu pamięci poprzez dostarczanie nowych bodźców, wrażeń czy nabywaniu nowych umiejętności, by zmusić mózg do lepszej, intensywniejszej pracy. Tym sposobem można utrzymać neuronalną sieć informacyjną w lepszej formie i zapewnić sobie łatwy dostęp do zapamiętanych informacji i pomóc pamięci zwyciężyć nad zapominaniem.